Ciao Vespisti! Aura sprzyja lekturze więc zapraszam do zapoznania się z historią Vespy. Niby wszyscy ją znamy (albo choć udajemy ;) ), jakaś wersja już na stronie VCP a i wygooglować żadna sztuka ale ta jest pełniejsza i rzec można oficjalna bo pochodzi z oficjalnych zasobów Piaggio udostępnianych prasie i klubom zrzeszonym w VWC. Trochę mi zeszło zanim to przetłumaczyłem bo czasu jak na lekarstwo ale wreszcie jest, ta dam! Życzę udanej lektury i mam nadzieję że dowiecie się czegoś nowego.

Pozdrawiam,

Jimmy   

Vespa: Początki

Wszystko zaczęło się w Genui, gdzie w 1884 r. dwudziestoczteroletni Rinaldo Piaggio rozpoczął produkcję wyposażenia statków i okrętów. Z czasem firma rozszerzyła działalność i zajęła się budową wagonów kolejowych, lokomotyw, tramwajów oraz wozów dostawczych. Z nadejściem I wojny światowej Piaggio zaczęło działać w branży lotniczej i na niej skupiła się działalność firmy w następnych kliku dekadach. Firma produkowała samoloty, w tym wodnopłaty, i rosła przejmując nowe fabryki: w 1917 r. zakład w Pizie a 4 lata później niewielką wytwórnię w Pontaderze, która z czasem stała się centrum produkcji lotniczej (śmigła, silniki oraz kompletne samoloty, w tym sławny Piaggio P108 w wersjach cywilnych i wojskowych). Do wybuchu II wojny światowej Piaggio stało się jednym z wiodących włoskich producentów samolotów przez co fabryki firmy w Genui, Pondaderze i Finale Ligure stanowiły ważne cele wojskowe i mocno ucierpiały podczas działań wojennych.

 Odkrycie 1946

 Po zakończeniu wojny synowie Rinaldo, Enrico i Armando zaangażowali się w odbudowę firmy i ponowne uruchomienie produkcji. Najtrudniejsze zadanie otrzymał Enrico, któremu powierzono odbudowę największego zakładu w Pontaderze oraz sprowadzenia sprzętu przewiezionego wcześniej do Biella w Piedmoncie. Enrico zadecydował o całkowitej zmianie profilu działalności firmy i dostrzegając potrzeby kraju zrujnowanego przez wojnę postawił na produkcję prywatnych środków transportu. Swoje plany i ambicje mógł wcielić w życie dzięki wyjątkowej koncepcji opracowanej przez inżyniera lotniczego Corradino D’Ascanio (1891-1981). Koncepcji pojazdu, który miał zawojować świat.

 Narodziny legendy

 Vespa (po włosku “osa”) powstała dzięki determinacji Enrico Piaggio by stworzyć tani środek transportu dla mas. Pod koniec wojny Piaggio rozważał różne scenariusze uruchomienia produkcji. Zaczęło się od Biella gdzie na bazie lekkiego motocykla skonstruowano skuter przeznaczony dla spadochroniarzy. Prototyp, ze względu na swój niecodzienny kształt znany jako MP 5 nazwano żartobliwie „Paperino” (Donald Duck po włosku). Pojazd nie spodobał się jednak Piaggio i zlecił D’Ascanio przygotowanie nowego projektu. Corradino nie był zwolennikiem motocykli. Uważał że są niewygodne, nieporęczne oraz trudne w obsłudze; po złapaniu gumy ciężko wymienia się w nich koła. Co gorsza, łatwo można się na nich ubrudzić od łańcucha. W oparciu o doświadczenia z branży lotniczej inżynier opracował koncepcję pojazdu w której udało się wyeliminować wady klasycznych motocykli. Kompaktowe nadwozie samonośne i bezpośrednia przekładania zębata pozwoliła wyeliminować łańcuch. Dla zwiększenia łatwości prowadzenia i komfortu jazdy dźwignię zmiany biegów umieszczono na kierownicy a wymiana koła stała się dziecinnie prosta bo standardowe w motocyklach mocowanie na widelcu zastąpiono zaadaptowanym z podwozia samolotu jednostronnie mocowanym ramieniem z wleczonym wahaczem. Kształt nadwozia miał chronić kierowcę przed zabrudzeniem a pozycja kierowcy miała być wygodna i bezpieczna. Projekt D’Ascanio nie miał nic wspólnego z Paperino i był totalną rewolucją w świecie jednośladów. Z pomocą swego zaufanego kreślarza Mario D’Este Corrido potrzebował zaledwie kilku dni by doszlifować swój projekt i w kwietniu 1946 r. w Pontaderze skonstruować pierwszą Vespę. Nazwę dla pojazdu wymyślił przypadkowo sam Piaggio: gdy ujrzał prototyp MP6, jego szeroki tył nadwozia oraz wąską „talię” wykrzyknął: „Sambra una vespa!” (po włosku „wygląda jak osa”), i tak już zostało.    

 Pierwszy patent Vespy

 23 kwietnia 1946 r. Piaggio & C. S.p.A. złożyło w centralnym biurze patentowym ds. wynalazków, modeli oraz nazw handlowych ministerstwa przemysłu i handlu we Florencji wniosek patentowy dotyczący „motocykla z osprzętem oraz nadwoziem połączonym z błotnikami, zakrywającym wszystkie części mechaniczne”. Wkrótce potem nastąpił publiczny debiut Vespy. Pomimo sceptycznych opinii Piaggio szybko zdecydował się uruchomić masową produkcję pierwszych 2 tysięcy Vesp 98. Premiera pojazdu odbyła się w ekskluzywnym, rzymskim klubie golfowym w obecności m.in. przedstawiciela aliantów generała Stone’a a imprezę uwieczniono w amerykańskiej kronice filmowej Movieton. Włosi ujrzeli Vespę po raz pierwszy na łamach czasopisma Motor 24 marca 1946 r. oraz na czarno-białej okładce La Moto z 15 kwietnia 1946 r. Pojazd zaprezentowano w tym samym roku na targach w Mediolanie gdzie swym futurystycznym kształtem wzbudził tak wielkie zainteresowanie, że sam kardynał Schuster przystanął aby go obejrzeć. 

 Od zwątpienia do cudu

Do sprzedaży trafiły dwie wersje Vespy 98: wersja „standardowa” w cenie 55 tys. lirów oraz droższa wersja „luksusowa” za 61 tys. lirów z dodatkowym wyposażeniem obejmującym prędkościomierz, stojak oraz opony z białą wstawką. Opinie producentów i ekspertów motoryzacyjnych były podzielone: wielu dostrzegało w Vespie innowacyjność i potencjał ale nie brakowało też sceptyków. Ci ostatni wkrótce mieli zmienić zdanie. Ze względu na początkowo słaby odbiór Vespy Piaggio postanowił zaproponować dystrybucję Vespy księciu Parodi, producentowi motocykli Moto Guzzi by budować sprzedaż w oparciu o dealerów lepiej znanej marki. Parodi jednak nie wierzył w sukces Vespy i odmówił współpracy, po czym Piaggio uzgodnił sprzedaż Vespy przez sieć dealerską Lancii. Pod koniec 1947 r. produkcja zaczęła się rozkręcać a w kolejnym roku Piaggio wypuściło Vespę 125 która wkrótce zastąpiła model 98. Cud Vespy stał się faktem. Produkcja rosła z roku na rok. W 1946 roku Piaggio sprzedało 2 484 skuterów, rok później 10 535 sztuk a w 1948 wyprodukowano już 19 822 pojazdy. W 1950 r. gdy ruszyła produkcja na licencji w Niemczech produkcja osiągnęła 60 tys. sztuk a już trzy lata później z fabryk wyjechało 171 200 pojazdów. Narodziny i sukces Vespy uważnie śledziły i komentowały rynki i prasa, również zagraniczna. The Times określił Vespę mianem „na wskroś włoskiego produktu jakiego nie widziano od czasów rzymskiego rydwanu”. Niezłomny Enrico Piaggio wytrwale promował Vespę w Europie i na świecie tworząc rozległą sieć serwisową oraz przez założoną do tego celu fundację i wspieranie tworzących się klubów zrzeszających miłośników i właścicieli. Vespa stała się flagowym produktem koncernu Piaggio, Enrico osobiście testował prototypy i nowe modele a Vespa podbijała świat: w 1953 na świecie działało już ponad 10 tysięcy punktów serwisowych, również w Ameryce i Azji, w międzyczasie ilość członków klubów vespowych przekroczyła 50 tys. a na włoski dzień Vespy w 1951 r. zjechało się 20 tys. miłośników marki. Jazda na Vespie stała się synonimem wolności, podboju przestrzeni i stylu życia uwiecznionego przez kino, prasę, literaturę i przekaz reklamowy epoki. W 1950 r., cztery lata po debiucie, rozpoczęto produkcję na licencji w Niemczech w zakładach Hoffman-Werke w Lintorf a w następnych latach ruszyła produkcja w Wielkiej Brytanii w Bristolu (Douglas) i we Francji w Paryżu (ACMA). W 1953 do producentów dołączyła hiszpańska Moto Vespa z Madrytu (obecnie Piaggio España) a zaraz po niej Jette z Brukseli. Fabryki otwarto również w Indiach i Brazylii. Vespa dotarła też do USA gdzie spotkała się z dużym zainteresowaniem (poświęcono jej nawet długi artykuł w Reader’s Digest). Ale to był dopiero początek – wkrótce Vespa produkowana była w 13 krajach a sprzedawana w 114 takich jak m.in. Australia, RPA, Iran czy Chiny. Nie obyło się też bez podróbek. 9 czerwca 1957 r. Izwiestija ogłosiła rozpoczęcie produkcji w zakładach w Kirowie w ZSRR skutera Wiatka 150cc, który okazał się być niemal dokładną kopią Vespy GS. Piaggio zaangażowało się też w produkcję lekkich pojazdów użytkowych. W 1948 z linii montażowej zjechał pierwszy Ape (z włoskiego „pszczoła”), wywodzący się ze skutera trójkołowiec który wkrótce stał się wielkim sukcesem. Przez lata powstało wiele ciekawych odmian Vespy które nigdy nie trafiły do seryjnej produkcji: część autorstwa Piaggio, ale większość wymyślona przez miłośników marki np. wózek boczny do Vespy czy Vespa-Alpha z 1967 r. opracowana z udziałem Alpha-Wallis dla filmowego tajnego agenta Dick Smart. Pojazd miał jeździć, latać i pływać pod wodą J. Armia francuska użytkowała Vespy przystosowanej do przewożenia broni oraz modele przystosowane do zrzutów spadochronowych. W 1963 r. również włoska armia zwróciła się do Piaggio o dostarczenie Vesp do zrzutów na spadochronie.  

 17 milionów Vesp.

 Popularność Vespy przechodziła wszelkie oczekiwania a sukces marki stał się faktem. Podczas gdy najpoważniejszy konkurent, Lambretta, dopiero rozkręcał działalność a na lewo i prawo powstawały imitacje Vespy w listopadzie 1953 r. z linii produkcyjnych zjechał 500-tysięczny skuter. W czerwcu 1956 r. był ich już milion, w 1960 r. dwa, w 1970 r. cztery a w 1988 dziesięć milionów – absolutny rekord dla jednośladów: do dziś na całym świecie sprzedano ponad 17 milionów Vesp. Od rozpoczęcia produkcji w 1946 r. do śmierci Enrico Piaggio w 1965 r. tylko we Włoszech powstało 3.350.000 Vesp – czyli jedna przypadała mniej więcej na 52 mieszkańców.Vespowy boom oraz odmienne wizje rozwoju braci Piaggio doprowadziły do podziału firmy. Enrico pozostał przy produkcji pojazdów w Toskanii i w lutym 1964 r. wykupił udziały Armando w Piaggio & C. S.p.A. a Armando, by realizować projekty lotnicze, założył w Ligurii “Rinaldo Piaggio Industrie Meccaniche Aeronautiche” (I.A.M. Rinaldo Piaggio).

W 1963 r. zadebiutowała Vespa 50 która stała się szczególnie popularna po wprowadzeniu we Włoszech obowiązku rejestracji jednośladów o pojemności ponad 50 cc. W rok po debiucie 50-ki ilość rejestracji pojazdów większych niż 50cc spadła o 28%. Do dziś wyprodukowano ponad 3,5 miliona Vespy 50 w różnych modelach i odmianach. Jesienią 2000 r. Piaggio wypuściło Vespę ET4 50 (w 2005 r. zastąpiony przez model LX), pierwszą Vespę z silnikiem 4-suwowym. ET4 50 pobiła rekord długodystansowy: przejechała ponad 500 km na jednym zbiorniku paliwa. Vespa PX, najznamienitszy i najpopularniejszy model w całej historii marki jest fenomenem na skalę światową – od rozpoczęcia produkcji w 1977 r do dziś sprzedano ponad trzy miliony tych wyjątkowych pojazdów. W 1996 r., w 50-te urodziny Vespy, Piaggio wypuściło Vespę ET2 i ET4 – pierwszy model napędzany silnikiem 4-suwowym. Kolejny ważny krok w ewolucji Vespy nastąpił w 2003 r. z nadejściem modeli 125 i 200 L które wyznaczyły nowy kierunek i miały osiągi niespotykane wśród wcześniejszych Vesp. W 2005 r. linia Vespy powiększyła się o model LX (150, 125 i 150) który zastąpił ET (od 1996 r. sprzedało się 460 tys. egzemplarzy) oraz o Vespę GTS 250 i.e. która pod względem osiągów stanowiła największy przełom od czasu pojawienia się Vespy GS 50 lat wcześniej. Vespa GTS otrzymała nowoczesny, chłodzony cieczą czterosuwowy, czterozaworowy silnik z elektronicznym wtryskiem paliwa oraz tarczowe hamulce z serwem i ABS (opcjonalnie). W 2006 r. Piaggio wypuściło trzy okolicznościowe modele z okazji 60-tej rocznicy powstania Vespy: GTV, LXV oraz GT 60^o. W 2007 r. pojawiła się S-ka, zainspirowana stylistyką modeli z lat 70-tych i przedstawiana jako następca legendarnej Vespy 50 i Primavery 125. W maju 2008 r. jako 145 model zadebiutowała Vespa GTS 300, która do dziś pozostaje najmocniejszą z seryjnie produkowanych Vesp. Wiosną 2012 r. pojawił się zmodernizowany silnik do modeli LX/S. Jednostka o pojemności 125 i 150 cc z trzema zaworami i elektronicznym wtryskiem paliwa pozwala przejechać 55 km na 1l paliwa i charakteryzuje się niską emisją CO₂. Ten nowoczesny silnik produkowany w Pontaderze ma być montowany w zapowiadanym modelu 946. Nowatorską koncepcję Vespy 946 zainspirowaną protoplastą Vespy, skuterem MP6 zaprezentowano po raz pierwszy na targach EICMA w Mediolanie w 2011 r.

 Vespa obywatelem świata: globalny sukces marki

 Na przestrzeni ostatnich kilku lat Vespa odniosła wielki komercyjny sukces. Od 2004 r. kiedy z fabryki w Pontaderze wyjechało 58 tys. skuterów produkcja wzrosła do 99 tys. w 2006, 122 tys. w 2009 i 152 tys. w 2011 r. Po wejściu modeli LX/S oraz GTS/GTV produkcja Vesp praktycznie potroiła się i  w przeciągu 7 lat na drogach całego świata pojawiło się 881 tys. nowych Vesp. Dziś Vespa to marka obecna na całym świecie. Produkcja odbywa się w trzech lokalizacjach: w Pontaderze, gdzie trwa nieprzerwanie od 1946 r. wytwarzane są Vespy na rynki europejskie i amarykańskie, w Vinh Phuc w Wietnamie Piaggio produkuje na rynek lokalny oraz rynki dalekowschodnie oraz w Barmati w Indiach.

 Vespą dookoła świata czyli rekordy, wyścigi i zloty.

 Vespa ma bogatą przeszłość sportową. W latach 50-tych Vespy odnosiły sukcesy w rajdach i wyścigach motocyklowych w całej Europie oraz brały udział w niecodziennych happeningach takich jak przeprawa przez kanał la Manche (w 1952 r. Georges Monneret przebył trasę Paryż-Londyn przepływając kanał na przebudowanej Vespie-amfibii). Rok wcześniej wyczynowy prototyp Vespy 125 pobił rekord świata w prędkości maksymalnej na 1 kilometrze osiągając średnio 171.102 km/h. Vespa odniosła również wielki sukces w 1951 r. podczas międzynarodowego rajdu 6-dniowego w Varese zdobywając 9 złotych medali jako najlepszy z włoskich jednośladów. W tym samym roku odbyła się również pierwsza z wielu późniejszych długodystansowych wypraw na Vespach – do Kongo. Student z Włoch Giancarlo Tironi zajechał Vespą za koło polarne. Carlos Velez z Argentyny przejechał Vespą przez Andy, z Buenos Aires do Santiago w Chile. Z roku na rok wyprawy na Vespie przyciągały coraz więcej podróżników: włoski dziennikarz Roberto Patrignani zaliczył trasę z Mediolanu do Tokio; Soren Nielsen na Grenlandię; James P. Owen z USA dojechał na Tierra del Fuego; Santiago Guillen i Antonio  Veciana z Madrytu dotarli do Aten (pojazdy, które do dziś można obejrzeć w muzeum Piaggio w Ponataderze, udekorował ne tę okazję sam Salvador Dali); Wally Bergen przejechał na Vespie wszerz i wzdłuż Antyle; włosi Valenti i Rivadulla objechali całą Hiszpanię; Werral wybrała się na Vespie z Londynu do Australii i z powrotem; Australijczyk Geoff Dean wyruszył Vespą w podróż dookoła świata. Pierre Delliere, francuski lotnik, w 51 dni pokonał na Vespie trasę Paryż – Saigon jadąc przez Afganistan. Szwajcar Giuseppe Morandi przejechał 6000 km po afrykańskich pustyniach na Vespie z 1948 r. Ennio Carrega pokonał trasę z Genui do Laponii i z powrotem w 12 dni. Duńscy dziennikarze Erik i Elizabeth Thrane dojechali na Vespach do Bombaju. Trudno byłoby zliczyć śmiałków którzy na Vespach wybrali się na North Cape. Niewielu wie o tym, że w 1980 r. dwie Vespy PX200 ujeżdżane przez M.Simonota i B.Czerniawskiego ukończyły drugi rajd Paryż-Dakar. Vespowe wyprawy trwają: w lipcu 1992 r. włoski pisarz i dziennikarz Giorgio Bettinelli wyruszył na Vespie z Rzymu i dotarł do Saigonu w marcu 1993 r. W 1994 i 1995 przejechał na Vespie 36000 km z Alaski do Tierra del Fuego a w 1995 i 1996 r. z Melbourne do Cape Town, pokonując ponad 52000 km w 12 miesięcy. W 1997 r. wyruszył z Chile i po przejechaniu Vespą 144000 km w trzy lata i osiem miesięcy, przejeżdżając po drodze przez 90 krajów, Amerykę, Syberię Afrykę, Azję i Oceanię dotarł do Tanzanii.        

 Vespa, kino i Ameryka

 Dzięki atrakcyjnej stylistyce, przyjaznym środowisku silnikom oraz komfortowi Vespy nowej generacji zostały na nowo odkryte w USA. Vespa powróciła do Stanów pod koniec 2000 r. po wycofaniu się z rynku amerykańskiego w 1985 r. przez regulacje środowiskowe narzucające normy emisji niemożliwe wówczas do spełnienia przez silniki dwusuwowe. Nowe modele spotkały się z entuzjastycznym odbiorem a w 2011 r. Vespa S/LX była w USA bestsellerem wśród europejskich jednośladów. Vespa to nie tylko komercyjny sukces ale również część historii. W latach „Dolce Vita” nazwa Vespa oznaczała po prostu skuter. Zagraniczni reporterzy określali Włochy mianem „krainy Vespy” a rolę pojazdu w historii i kontaktach międzyludzkich utrwalono w setkach produkcji filmowych. Pierwszy film w którym gwiazdy światowego kina występowały w towarzystwie Vespy to „Rzymskie Wakacje” (1953) z Audrey Hepburn i Gregorym Peck. Inne, by wymienić tylko najważniejsze to “Quadrophenia”, “American Graffiti”, “The Talented Mr. Ripley”, “102 Dalmatyńczyki”, “Dear Diary” oraz, z nowszych produkcji filmy takie jak „Alfie” z Jude Law, „Tłumaczka” z Nicole Kidman oraz „Transformers”. Vespa towarzyszyła na planie filmowym i podczas zdjęć sławom takim jak Raquel Welch, Ursula Andress, Geraldine Chaplin, Joan Collins, Jayne Mansfield, Virna Lisi, Milla Jovovich, Marcello Mastroianni, Charlton Heston, John Wayne, Henry Fonda, Gary Cooper, Anthony Perkins, Jean-Paul Belmondo, Nanni Moretti, Sting, Antonio Banderas, Matt Damon, Gérard Depardieu, Jude Law, Eddie Murphy, Owen Wilson i Nicole Kidman. Szczególny związek Vespy z kinematografią podkreślił specjalny event, wystawa zatytułowana “The Vespa nad the Movies” na której można było obejrzeć ponad 200 zdjęć i plakatów z największymi sławami kina w towarzystwie Vesp. Wystawa cieszyła się wielką popularnością i po jej otwarciu w muzeum Piaggio w Pontaderze pod koniec 2010 r. wystawa trafiła później do Turynu i Taorminy z okazji festiwalu filmowego Nastri d'Argento 2011 a na jesieni tego samego roku pokazano ją w Sankt Petersburgu w Rosji.

 1946-2012, sześćdziesiąt sześć lat Vespy: modele, które przeszły do historii

 Począwszy od Vespy 98 z 1946 r., poprzez Granturismo 2003, GTS Super 2008, najnowsze wersje GTV i LXV aż do modelu 946 który zadebiutował 8 października 2011 r. na 69-tych targach EICMA w Mediolanie w z fabryk Piaggio wyjechało ponad 150 różnych modeli i wersji Vesp oznaczonych unikalnym kodem nadwozia, odzwierciedlających ciągłą ewolucję pojazdu. Kiedy w 1996 r. debiutował model ET4 oryginalny projekt Vespy zaliczył już ponad 20 tys. modyfikacji i zmieniono w nim ponad 1,5 tys. elementów. Spośród vespowego bogactwa z ponad 60-letnią historią trudno wybrać najbardziej reprezentatywny skuter. Niektóre modele są poszukiwane ze względu na małą ilość wyprodukowanych egzemplarzy lub przynależność do nietypowej serii i osiągają zawrotne ceny na rynku pojazdów kolekcjonerskich. Inne, mimo że produkowane na masową skalę, stały się z czasem ikonami klasycznego skuteryzmu. Dzięki dobrze udokumentowanej historii Vespy widać że ewolucja pojazdu zawsze szła w parze z innowacją. Model ET2 z 1997 r. otrzymał pierwszy w historii silnik dwusuwowy z bezpośrednim wtryskiem paliwa. Kolejnym wyczynem było wprowadzenie w 2000 r. w modelu ET4  pierwszego europejskiego silnika czterosuwowego 50 cc. Vespa GTS z 2005 r. była pierwszym na świecie skuterem z silnikiem z elektronicznie sterowanym wtryskiem paliwa o pojemności 250 cc spełniającym normy Euro 3. Piaggio jest również liderem jeśli chodzi o projekty ekologiczne: Vespa LX 50 HyS (skuter hybrydowy) pokazana 11 kwietnia 2006 jest prototypem pojazdu o napędzie współbieżnym – wyposażono ją w dwa mechanicznie i elektronicznie zintegrowane ze sobą silniki: elektryczny oraz 4-suwowy spalinowy.

 Vespa 98, 1946 – Pierwsza Vespa. Napędzana silnikiem o pojemności 98 cc który osiągał moc 3.2 KM przy 4.500 obr./min. Osiągała prędkość maksymalną 60 km/h. Pierwszy model produkowany był przez 2 lata: w 1946 r. powstały egzemplarze o numerach od 1 do 2464 a w 1947 r. od 2465 do 18079. Vespa 125, 1948 – Pierwsza Vespa o pojemności 125 cc. Poza pojemnością silnika od modelu 98 różniła się zawieszeniem – dodano tylnie i zmodyfikowano przednie. Vespa 125, 1953 – W tym modelu wprowadzono istotne zmiany w silniku: zmodyfikowano średnicę cylindra, skok tłoka oraz przełożenia. Moc jednostki wzrosła do 5 KM przy 5.000 obr./min. a prędkość maksymalna do 75 km/h. Zmienił się również kształt „boczków” Vespa 125 “U”, 1953 – Model “użytkowy” o spartańskiej stylistyce w cenie o 20 tys. lirów niższej niż bardziej „wypasiona” 125-ka. Reflektor po raz pierwszy we Włoszech pojawił się na kierownicy (w wersjach eksportowych mocowano go tam już wcześniej). Vespa 150 GS, 1955 – Przez wielu uznawana za kwintesencję marki. Wprowadzono w niej szereg nowinek: silnik o pojemności 150 cc, 4-biegową skrzynię biegów, dwuosobową kanapę, ergonomiczną kierownicę zintegrowaną z lampą, 10” opony. Prędkość maksymalna wzrosła do 100 km/h. Mocno zmieniła się również stylistyka i pojazd otrzymał bardziej aerodynamiczny kształt. Vespa 160 GS, 1962 – Następca GS 150 zbudowany wg. nowego projektu. Pojazd otrzymał m.in. nowe zawieszenie, gaźnik i tłumik. Silnik 160-ki osiąga moc 8.2 KM przy 6.500 obr/min. Vespa 150 GL, 1963 – Model o nowej stylistyce uznawany za jeden z najładniejszych projektów Piaggio. Całkowicie nowa była kierownica z trapezoidalną lampą, przedni błotnik oraz zdobione listwami boczki. Vespa 50, 1964 – Pierwsza Vespa z silnikiem o pojemności 50 cc. Powstała w odpowiedzi na zmiany we włoskich przepisach, wprowadzające obowiązek rejestracji pojazdów z silnikami o pojemności większej niż 50 cc. Silnik to bardzo udana i całkowicie nowa konstrukcja z cylindrem mocowanym pod kątem 45° a nie w poziomie jak we wcześniejszych modelach. Vespa 50 była ostatnim projektem autorstwa Corradino D’Ascanio. Vespa 180 SS, 1965 – Nowy krok milowy w ewolucji. Model wyposażono w silnik o pojemności 181.14 cc który osiągał moc 10 KM i rozpędzał pojazd do 105 km/h. Vespa 180 SS (Super Sport) zastąpiła model GS 150/160 cc. Modyfikacja przodu poprawiła aerodynamikę i prowadzenie pojazdu. Vespa 125, 1966 – Nieoficjalnie nazywana “nową 125-ką”. Nowatorski model o zmodyfikowanej ramie, silniku (cylinder nachylony pod kątem 45°) i zawieszeniu. Vespa Super Sprint 90, 1966 – Projekt specjalny który powstał na bazie Vespy 50, 90 oraz “nowej” 125-ki. Pomiędzy kanapą a kierownicą pojawiła się specjalna wstawka na której kierujący mógł położyć się podczas „sportowej” jazdy. Kierownica w SS90 jest wąska i nisko zamocowana a przedni błotnik i boczki mają opływowy kształt. Silnik pomimo niewielkiej pojemności rozpędza pojazd do 93 km/h. Vespa 125 Primavera, 1968 – Obok modelu PX Primaverę uważa się za najbardziej niezawodną i trwałą z Vesp. Zaprojektowaną ją na bazie „nowej” 125-ki, ale dzięki modyfikacjom silnika prędkość maksymalna wzrosła o 10 km/h. W modelu tym pojawił się m.in. praktyczny uchwyt na bagaż. Vespa 180 Rally, 1968 – Począwszy od tego modelu we wszystkich Vespach stosowano obrotowy system zasilania mieszanką oparty na wycięciu w wale korbowym. Silnik w Rally zaprojektowano od zera, dodano nową, mocniejszą lampę przednią a ramę pochodzącą z modelu Sprint zwężono i otrzymała bardziej aerodynamiczny kształt. Vespa 50 Elestart, 1970 – Model z zapłonem elektronicznym i po mocnym liftingu wizualnym względem 50-ki Special. Vespa 200 Rally, 1972 – Pierwsza Vespa z silnikiem 200 cc osiągającym moc 12.35 KM przy 5700 obr./min. która rozpędza się do 116 km/h. Vespa 125 Primavera ET3, 1976 – ET3 w nazwie oznacza zapłon elektroniczny oraz 3 kanały dolotowe, dzięki którym wzrosła moc i elastyczność silnika. Stylistyka modelu również została poprawiona aby odróżniał się od standardowej Primavery (która nadal była produkowana). Vespa P 125 X, 1978 – Totalny przełom pod względem stylistyki, funkcjonalności i osiągów. W tym samym roku pojawił się model P200E który opcjonalnie mógł być wyposażony w dozownik oleju 2T oraz kierunkowskazy. Trzy lata później wprowadzono model pośredni, PX 150 E. Vespa PK 125, 1983 –  Następca Primavery (standardowej I ET3). Całkowicie nowa stylistyka i konstrukcja nadwozia, które było spawane z elementów na styk a nie na zakładkę jak we wcześniejszych modelach. Vespa PK 50, 1983 – Praktycznie identyczna jak PK 125, dostępna była w dwóch odmianach: PK 50 oraz PK 50 S, obie z czterobiegową skrzynią biegów i elektronicznym zapłonem. PK 125 Automatica, 1984 – Pierwsza Vespa z automatyczną skrzynią biegów. Po raz pierwszy w Vespie zabrakło pedału hamulca a dźwignia hamulca zastąpiła na kierownicy sprzęgło. Model wyposażony jest w dozownik oleju oraz elektroniczny zapłon. Rok później pojawiła się Vespa PK 50 Automatic. Vespa T 5 Pole Position, 1985 – Usportowiona wersja PXa, wyposażona w zmodyfikowany silnik z 5-kanałowym, aluminiowym cylindrem o zmienionej stylistyce, głównie tyłu oraz przedniej lampy na której zamocowano charakterystyczną owiewkę. Vespa 50 N, 1989 – Po zniesieniu we włoskim kodeksie drogowym limitu mocy 1,5 KM dla pojazdów o pojemności do 50 cc Piaggio zaprezentowało nową 50-kę z lepszymi osiągami (ponad 2 KM przy 5000 obr./min.). Pojazd przeszedł również lifting wizualny. Vespa ET4 125cc, 1996 – W 50-tą rocznicę powstania Vespy zadebiutował model nowej generacji z silnikiem czterosuwowym, W 1997 i 1998 r. ET4 było najlepiej sprzedającym się (wliczając motocykle) jednośladem w Europie i niedługo potem Piaggio wypuściło modele ET2 50 cc oraz ET4 150 cc. Ostatnim modelem z serii ET było ET4 50 które zadebiutowało jesienią 2000 r. Była to pierwsza czterosuwowa 50-ka która dzięki bardzo ekonomicznej jednostce napędowej mogła przejechać rekordowe 500 km na jednym zbiorniku paliwa. Vespa PX, 2001 – PX otrzymał przedni hamulec tarczowy, nowe kolory oraz lifting wizualny, włącznie z nowym (czyli starym, historycznym) logo Piaggio. Ten ponadczasowy model który wyprodukowano w ponad 3 milionach egzemplarzy przeszedł kolejny lifting i od 2011 jest znów dostępny w odmianach 125 i 150 cc i nadal kusi rzesze wielbicieli tak „niezwykłymi” współcześnie cechami jak manualna skrzynia biegów obsługiwana manetką czy wymienne koło zapasowe. Vespa Granturismo 200L and 125L, 2003– W chwili debiutu najmocniejsza z wszystkich dotychczasowych Vesp. Dostępna w wersjach 200 i 125. Model połączył inspirowaną klasycznymi modelami stylistykę z najnowszą technologią. Była to pierwsza Vespa z czterosuwowym, czterozaworowym chłodzonym cieczą silnikiem spełniającym nową normę Euro 2, wyposażona a hamulce tarczowe i 12-calowe koła i stalowe nadwozie. Vespa LX, 2005 – Jest najnowszym wcieleniem małej Vespy “vespino” które od ponad 40 lat były dostępne obok większych modeli “vespone”. Model LX zastąpił zasłużoną ET-kę, sprzedaną od 1996 roku w ponad 460 tys. egzemplarzy. Od 10 marca 2012 r. model LX dostępny jest z trzema nowoczesnymi jednostkami napędowymi, dwusuwową 50-ką oraz czterosuwową 125-ka i 150-ka. Vespa GTS 250 i.e.2005 – w 50-lecie debiutu Vespy GS, pierwszego modelu sportowego a dziś rarytasu wśród kolekcjonerów Piaggio w maju 2005 r. Piaggio wypuszcza współczesną GS-kę – GTS 250 i.e. W listopadzie 2011 do linii GTS dołącza model 300 wyposażony w super nowoczesną, czterozaworową chłodzoną cieczą jednostkę napędową z elektronicznym wtryskiem i doskonały tarczowy system hamulcowy. Vespa GTV I LXV, 2006 – pojazdy odwołujące się do ponadczasowej stylistyki modeli z lat 50-tych i 60-tych. GTV dostępny z silnikami 125 i 250 cc wyróżnia się lampą przednią mocowaną na błotniku tak jak pierwowzór Vespy z 1946 r. LXV produkowane z silnikami 50, 125 i 150 cc wyróżnia minimalistyczna stylistyka m.in. odkrytej kierownicy oraz dwuczęściowej kanapy. Vespa GT 60°, 250cc, 2006 – Model  wypuszczony specjalnie na 60-te urodziny Vespy w limitowanej serii 999 sztuk z unikalnym wykończeniem. Vespa S 50 i 125, 2007 – Współczesne wcielenie zadziornych „Vespino”. S-ka to ukłon ku minimalistycznej stylistyce legendarnych modeli z lat 70-tych takich jak 50 Special i Primavera. Vespa GTS 300 Super, 2008 – Ekskluzywna elegancja w klasie powyżej 250 cc. Sportowa stylistyka tego modelu współgra z jego osiągami i oferuje bezkompromisową wygodę i bezpieczeństwo. Doskonały, 4-zaworowy chłodzony cieczą silnik z elektronicznym wtryskiem paliwa zgodny z Euro-3 jest wyjątkowo elastyczny i zapewnia pojazdowi imponujące osiągi. Vespa S 50 i Vespa LX 50 4 Valve, 2009 – Wyposażone w silnik 4-suwowy o pojemności 50 cc. Nowa 4-zaworowa jednostka osiąga moc maksymalną 4.35 KM jest najsilniejszą 4-suwową 50-ką na rynku i dorównuje mocy dwusuwom przy o wiele niższym poziomie emisji i zużycia paliwa. Silnik ten potwierdza wyższość technologiczną marki za którą stoi sześć dekad ewolucji. Vespa GTS 125 Super, 2009 – Młodszy brat 300-ki łączący elegancję i dynamikę z oszczędnością – nowy, mniejszy silnik z elektronicznym wtryskiem charakteryzuje się niskim spalaniem i jest ekonomiczny  w obsłudze serwisowej. Wlot powietrza na prawym boczku stalowego nadwozia nawiązuje wprost do stylistyki klasycznych modeli z lat 60 i 77-tych i nadaje pojazdowi sportowy charakter, którego dopełniają dwukolorowe aluminiowe felgi i wykończona na czerwono sprężyna amortyzatora.  VespaTouring – odświeżone GTS i LX w nowej odsłonie stylistycznej zaprezentowane po raz pierwszy na targach EICMA w 2011 r., przeznaczone dla Vespiarzy ceniących sobie dłuższe wyprawy za miasto.  Vespa “Vie della Moda” - GTV 300 cc I LXV 125 cc w specjalnej ,ekskluzywnej wersji nawiązującej do tętniących życiem bulwarów sklepowych, na 2012 r. oferowana w odcieniu „Etna brown”. Vespa LX 3V and Vespa S 3V – w czerwcu 2012 r. w modelach LX i S zadebiutował nowy silnik, prawdopodobnie najlepszy w swojej klasie pod względem osiągów oraz spalania - 55 km na 1 litrze - i emisji CO₂ ograniczonej o 30%. Nowe jednostki napędowe 125 i 150 4T po raz kolejny potwierdziły technologiczną przewagę Piaggio – 3-zaworowe, jednocylindrowe, chłodzone powietrzem jednostki z elektronicznym wtryskiem paliwa zaprojektowane i wytwarzane w Pontaderze powstały z udziałem najbardziej zaawansowanych centrów rozwojowych na świecie.  

 Kluby vespowe

 Legenda Vespy rozpoczęła się z chwilą gdy ta się pojawiła – entuzjaści marki zaczęli organizować się w kluby już w 1946 r., najpierw we Włoszech a potem w innych krajach. Popularność marki zaowocowała powołaniem do życia w 2006,  w 60-te urodziny marki, Światowego Klubu Vespy (Vespa World Club). Powstawanie klubów vespowych związane było z rozwojem sprzedaży pojazdów na świecie – do końca 1953 r. Piaggio posiadało ponad 10 tys. stacji serwisowych w Europie, Azji i Ameryce a kluby vespowe liczyły ponad 50 tys. członków. Już w latach 40-tych Enrico Piaggio z włoskim dziennikarzem sportowym Renato Tassirani organizował spotkania, eventy i zloty promujące skuteryzm oraz wspierał zakładanie klubów vespowych. Olbrzymie rzesze entuzjastów marki zrzeszone w kluby na całym świecie gwarantowały zachowanie wizerunku marki potwierdzając sukces sieci sprzedaży i serwisów stworzonych przez Piaggio. W 1948 r. entuzjaści Vespy zorganizowali na Fiera Campinaria w Mediolanie zlot pod hasłem „Silver Swarm” (srebrny rój) dla upamiętnienia charakterystycznego dla pierwszych Vesp koloru. Był to pierwszy duży zlot vespowy i spotkał się z ogromnym zainteresowaniem. W 1951 r. włoski Dzień Vespy celebrowało 20 tysięcy miłośników marki. W latach 50-tych odbyło się wiele różnych imprez i zawodów, w tym międzynarodowych m.in. rajd szwajcarski, rajd trzech mórz (2000 km), żeński rajd Audax (1000 km). Jazda na Vespie zaczęła być utożsamiana z wolnością, użytecznością i łatwym nawiązywaniem kontaktów; Vespa okazała się być fenomenem na skalę epoki i pojawiała się w niezliczonych filmach, publikacjach i kampaniach reklamowych jako symbol ewolucji stylu życia powracającego do normalności po wojnie. 8 lutego 1953 r. w Mediolanie został powołany do życia Europejski Klub Vespy (Vespa Club Europe) na wniosek delegatów z klubów vespowych z Włoch, Belgii, Francji, Niemiec, Holandii i Szwajcarii, który miał wspierać koordynację działań członków poszczególnych klubów. Dwa miesiące później dołączyły kluby z Austrii, Danii, Wlk. Brytanii, Portugalii, Hiszpanii i Szwecji. Niedługo potem powołano vespa Club Mundial który wspólnie z Vespa Club Europe nazwano Fédération Internationale des Vespa Clubs (klub został rozwiązany 30 listopada 2005 r.). 14 marca 2006 r. powstał Światowy Klub Vespy którego zadaniem miała być koordynacja i promocja działań klubów vespowych na całym świecie. Klub powstał ze wsparciem Piaggio i jego misją jest promowanie inicjatyw fanów Vespy na całym świecie, zbieranie najlepszych doświadczeń vespiarskich i wzmacnianie roli krajowych klubów vespowych. Obecnie w VWC stowarzyszonych jest 35 klubów vespowych z ponad 31 tys. członków z całego świata a ustalenie rzeczywistej liczby entuzjastów Vespy lub choćby ilości stron internetowych poświęconych marce jest niemożliwe. Członkowie klubów Vespowych z całego świata rokrocznie spotykają się na imprezie Vespa World Days. W 2012 r. impreza odbyła się w Londynie, który jako miasto-gospodarz igrzysk olimpijskich gościł od 14 do 17 czerwca tysiące vespiarzy. Rok wcześniej impreza odbyła się w Gjøvik w Norwegii i gościło na niej ponad tysiąc Vesp reprezentujących ponad 150 klubów vespowych z 20 krajów oraz tysiące entuzjastów marki dzielących wspólną pasję.

A oto wybrane zdjęcia i grafiki z zasobów Piaggio: